ZAMANIN DÜZENİ, CARLO ROVELLİ

 

"Balıklar nasıl suda yaşıyorsa biz de zamanın içinde yaşarız.” Kitap bu cümleyle başlıyor. İtalyan Fizikçi Carlo Rovelli’nin daha önce Fizik Üzerine Yedi Kısa Ders adlı kitabını okumuştum (Hanım kontenjanından). Bu kitapla da zaman üzerine teorik bilgiler okuyup bir takım felsefi yaklaşımlar edineceğimi düşünmüştüm. Öyle olup olmayacağını zamanla göreceğiz. Aslında tam da düşündüğüm gibi başlamıştı, ilerleyen sayfalarla birlikte fiziğe boğuldum. Yazarı tarafından da fizikçi olmayanların bazı bölümleri atlaması tavsiye edilmiş zaten.

Balığın içerisinde yaşadığı suyun farkında olmaması gibi bizlerin de geçip giden zamana ilişkin bildiğimizi sandığımız pek çok şeyin farkında olmadığımızı ilk bölümde anladım. Sonlara doğru zorlansam da, en azından zamanın düşündüğümüz gibi, çevresindeki şeylerden bağımsız olarak geçmişten geleceğe düz bir çizgide akıp gitmediğini, referans noktasına göre değişkenlik gösterdiğini, her yerde hep aynı hızda olmadığını, zaman konisi diye bir şeyin var olduğunu (tam anlamasam da) okudum. Ölümlü insanın zamanla ilgili bilgisi o kadar az ki, mevcut kelimelerimiz ve dünyanın dilbilgisi, bu şeyi tam olarak açıklamakta yetersiz kalıyor. Öyle ki, beynimiz zamanın karmaşıklığını kavramamak üzere yaratılmış sanki.

Zamanın Düzeni’ni Tolga Esmer çevirmiş, Tellekt basmış. Tellekt, Can Yayınları bünyesine kurgu dışı kitaplar basmak üzere kurulmuştu, zamanla hızlarını kaybettiler sanki, yada ben görmüyorum. Yine de ilk kitaplarından epey edindim. Zamanı geldikçe yazacağım. (Amma çok “zaman” dedim.)

İyi okumalar dilerim.